FOTO: IMKE PANHUIJZEN
Jos Maalderink van Plakshot:
‘Met satire
verander je de
wereld niet’
Jos Maalderink (1986) speelt samen met zijn broer Roel deze herfst en winter de theatervoorstelling Verbroedering. Tot voor kort waren ze betrokken bij het satirische VPRO-programma Plakshot. Jos werkt als redacteur voor de satirische website De Speld en als quizredacteur voor programma’s als ‘Ik weet er alles van!’. Maalderink behaalde in 2008 zijn bachelor geschiedenis aan de RUG en studeerde in die periode een half jaar in Mexico-Stad. Later volgde hij de master Latijns-Amerikastudies aan de Universiteit van Amsterdam. Na twee jaar als uitzendkracht bij de Belastingdienst deed hij de post-academische Dagbladopleiding Journalistiek aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Iets trok hem destijds naar Groningen, zegt Jos Maalderink. Deels was dat het feit dat hij nou eenmaal érgens geschiedenis moest studeren, maar misschien speelde een gevoel van verbondenheid met de regio ook mee. ‘Mijn opa, de vader van mijn moeder, was een echte Grunneger,’ vertelt hij in het café van een Utrechts filmhuis. ‘Hij kwam uit Sappemeer. Ik ben een paar jaar geleden eens diep in de genealogie gedoken, en toen bleek er in 1873 een moord te zijn gepleegd in mijn familie.’ Maalderink schreef erover voor het Dagblad van het Noorden.
Groningse wortels of niet, zijn jaren in het Noorden waren niet zijn glorietijd. ‘Ik kwam mijn kamer in Selwerd weinig uit, ik was vooral aan het lezen. Het was geen vervelende periode, maar ik was in die tijd sociaal gezien niet op mijn best.’
De Jos van toen lijkt wel wat op de versie van zichzelf die hij tot voor kort speelde in het satirische tv-programma Plakshot, dat na zeven seizoenen door de VPRO werd stopgezet. Het programma bestond voornamelijk uit sketches en straatinterviews. Die laatste gingen regelmatig viral op sociale media, bijvoorbeeld over de vraag ‘wat vindt u van vluchtelingen?’ of over ‘journalistieke objectiviteit’. Daarnaast was er de ‘rubriek van Jos’ waarin Maalderink wekelijks een maatschappelijke kwestie besprak, van de opwarming van de aarde tot de opkomst van extreemrechts. In alles was hij het tegenovergestelde van de gemiddelde talking head in Hilversum: sociaal wat onhandig, rationeel en kritisch op het prekerige af. Hij en Roel, bedenker en presentator van het programma, vergrootten bewust hun tegenstellingen uit: Roel de joviale televisiemaker, Jos de slimme nerd.
‘Mensen vragen wel eens of onze dynamiek in het programma niet ten koste van mij ging,’ zegt hij, ‘Maar in het laatste seizoen, dat we in een theater opnamen, merkte ik dat ik het publiek vaak aan mijn kant had, en niet Roel. Al kun je je wel afvragen of ik nou vaker gelijk had. Als je altijd principieel bent, stel je wel heel hoge eisen aan mensen, het is maar de vraag of je daarmee de oorlog wint.’
Het einde van Plakshot riep kritiek op. Volgens podcastmaker Alexander Klöpping is het juist ‘de taak van de NPO om dit soort programma’s te maken,’ en noemde Volkskrant televisie-recensent Arno Haijtema het einde van Plakshot als voorbeeld bij zijn stelling dat de publieke omroep ‘zijn eigen graf graaft’. Wat we volgens Maalderink gaan missen: ‘Een programma waar zonder meel in de mond werd gesproken en dat niet bang was om stelling te nemen.’
Tegelijkertijd is hij sceptisch over wat je met satire kunt bereiken. ‘In de Weimarrepubliek was er een bloeiende cultuur van satire in Duitsland. We weten hoe dat is afgelopen. En ook nu staan we er in de wereld in alle opzichten slechter voor dan toen wij in 2021 met Plakshot begonnen.’ Ook had hij wel eens het gevoel vooral voor eigen parochie te preken: hoeveel mensen wisten ze buiten hun eigen progressieve bubbel te bereiken? ‘Maar goed, dat viel toch echt wel mee. Ik word regelmatig aangesproken op straat, en echt niet alleen door linkse dertigers uit de Randstad.’
Bovendien was het voor hem en de rest van het team ‘een ideale uitlaatklep’, zegt Maalderink. ‘En ik ben blij dat we het laatste seizoen nog in de pocket hebben. Dit was het leukste seizoen om te maken.’ In de eerste seizoenen fungeerde Jos vooral als verstrooide huisgenoot in het ‘gezamenlijke appartement’ van hem en broer Roel (in werkelijkheid woonden ze niet samen), gaandeweg schreef hij steeds meer mee aan de sketches en werd zijn rol groter, vooral in het laatste seizoen, in het theater.
Dat was een mooie oefening voor de voorstelling ‘Verbroedering’ die de broers van september tot en met januari spelen. Een voorstelling die, net als Plakshot, gaat over alles wat er mis is in de wereld, en hoe dat op te lossen. Waar hebben we meer aan, de luchtige benadering van Roel of de kritische kijk van Jos?
Zijn recente ervaringen op het toneel bestendigden zijn toekomst-plannen. Hij denkt erover om als zijinstromer docent Nederlands te worden – inderdaad, geen geschiedenis, ‘want aan historici hebben ze nou net geen gebrek.’ Lesgeven trok hem altijd al wel, maar het leek nooit een haalbare kaart. ‘Ik zag mezelf niet voor een groep staan, maar nu weet ik dat ik dat blijkbaar prima kan.’
TEKST: DORIEN VRIELING
In Plakshot speelde Jos Maalderink een uitvergrote versie van zichzelf: de slimme,
nerderige broer van presentator Roel. Dit voorjaar besloot de VPRO dat het satirische programma
moest stoppen. Zonde, vindt Maalderink, maar om de wereld te veranderen hebben we
grover geschut nodig.
FOTO: IMKE PANHUIJZEN
‘Met satire
verander je de
wereld niet’
Jos Maalderink
van Plakshot:
Jos Maalderink (1986) speelt samen met zijn broer Roel deze herfst en winter de theatervoorstelling Verbroedering. Tot voor kort waren ze betrokken bij het satirische VPRO-programma Plakshot. Jos werkt als redacteur voor de satirische website De Speld en als quizredacteur voor programma’s als ‘Ik weet er alles van!’. Maalderink behaalde in 2008 zijn bachelor geschiedenis aan de RUG en studeerde in die periode een half jaar in Mexico-Stad. Later volgde hij de master Latijns-Amerikastudies aan de Universiteit van Amsterdam. Na twee jaar als uitzendkracht bij de Belastingdienst deed hij de post-academische Dagbladopleiding Journalistiek aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Iets trok hem destijds naar Groningen, zegt Jos Maalderink. Deels was dat het feit dat hij nou eenmaal érgens geschiedenis moest studeren, maar misschien speelde een gevoel van verbondenheid met de regio ook mee. ‘Mijn opa, de vader van mijn moeder, was een echte Grunneger,’ vertelt hij in het café van een Utrechts filmhuis. ‘Hij kwam uit Sappemeer. Ik ben een paar jaar geleden eens diep in de genealogie gedoken, en toen bleek er in 1873 een moord te zijn gepleegd in mijn familie.’ Maalderink schreef erover voor het Dagblad van het Noorden.
Groningse wortels of niet, zijn jaren in het Noorden waren niet zijn glorietijd. ‘Ik kwam mijn kamer in Selwerd weinig uit, ik was vooral aan het lezen. Het was geen vervelende periode, maar ik was in die tijd sociaal gezien niet op mijn best.’
De Jos van toen lijkt wel wat op de versie van zichzelf die hij tot voor kort speelde in het satirische tv-programma Plakshot, dat na zeven seizoenen door de VPRO werd stopgezet. Het programma bestond voornamelijk uit sketches en straatinterviews. Die laatste gingen regelmatig viral op sociale media, bijvoorbeeld over de vraag ‘wat vindt u van vluchtelingen?’ of over ‘journalistieke objectiviteit’. Daarnaast was er de ‘rubriek van Jos’ waarin Maalderink wekelijks een maatschappelijke kwestie besprak, van de opwarming van de aarde tot de opkomst van extreemrechts. In alles was hij het tegenovergestelde van de gemiddelde talking head in Hilversum: sociaal wat onhandig, rationeel en kritisch op het prekerige af. Hij en Roel, bedenker en presentator van het programma, vergrootten bewust hun tegenstellingen uit: Roel de joviale televisiemaker, Jos de slimme nerd.
‘Mensen vragen wel eens of onze dynamiek in het programma niet ten koste van mij ging,’ zegt hij, ‘Maar in het laatste seizoen, dat we in een theater opnamen, merkte ik dat ik het publiek vaak aan mijn kant had, en niet Roel. Al kun je je wel afvragen of ik nou vaker gelijk had. Als je altijd principieel bent, stel je wel heel hoge eisen aan mensen, het is maar de vraag of je daarmee de oorlog wint.’
Het einde van Plakshot riep kritiek op. Volgens podcastmaker Alexander Klöpping is het juist ‘de taak van de NPO om dit soort programma’s te maken,’ en noemde Volkskrant televisie-recensent Arno Haijtema het einde van Plakshot als voorbeeld bij zijn stelling dat de publieke omroep ‘zijn eigen graf graaft’. Wat we volgens Maalderink gaan missen: ‘Een programma waar zonder meel in de mond werd gesproken en dat niet bang was om stelling te nemen.’
Tegelijkertijd is hij sceptisch over wat je met satire kunt bereiken. ‘In de Weimarrepubliek was er een bloeiende cultuur van satire in Duitsland. We weten hoe dat is afgelopen. En ook nu staan we er in de wereld in alle opzichten slechter voor dan toen wij in 2021 met Plakshot begonnen.’ Ook had hij wel eens het gevoel vooral voor eigen parochie te preken: hoeveel mensen wisten ze buiten hun eigen progressieve bubbel te bereiken? ‘Maar goed, dat viel toch echt wel mee. Ik word regelmatig aangesproken op straat, en echt niet alleen door linkse dertigers uit de Randstad.’
Bovendien was het voor hem en de rest van het team ‘een ideale uitlaatklep’, zegt Maalderink. ‘En ik ben blij dat we het laatste seizoen nog in de pocket hebben. Dit was het leukste seizoen om te maken.’ In de eerste seizoenen fungeerde Jos vooral als verstrooide huisgenoot in het ‘gezamenlijke appartement’ van hem en broer Roel (in werkelijkheid woonden ze niet samen), gaandeweg schreef hij steeds meer mee aan de sketches en werd zijn rol groter, vooral in het laatste seizoen, in het theater.
Dat was een mooie oefening voor de voorstelling ‘Verbroedering’ die de broers van september tot en met januari spelen. Een voorstelling die, net als Plakshot, gaat over alles wat er mis is in de wereld, en hoe dat op te lossen. Waar hebben we meer aan, de luchtige benadering van Roel of de kritische kijk van Jos?
Zijn recente ervaringen op het toneel bestendigden zijn toekomst-plannen. Hij denkt erover om als zijinstromer docent Nederlands te worden – inderdaad, geen geschiedenis, ‘want aan historici hebben ze nou net geen gebrek.’ Lesgeven trok hem altijd al wel, maar het leek nooit een haalbare kaart. ‘Ik zag mezelf niet voor een groep staan, maar nu weet ik dat ik dat blijkbaar prima kan.’
TEKST: DORIEN VRIELING
In Plakshot speelde Jos Maalderink een uitvergrote versie van zichzelf:
de slimme, nerderige broer van presentator Roel. Dit voorjaar besloot de VPRO dat het satirische programma
moest stoppen. Zonde, vindt Maalderink, maar om de wereld te veranderen hebben we grover geschut nodig.