FOTO: ANP / SABINE JOOSTEN
LEESTIJD: 4 MINUTEN
Anne Frank anders
Ronald Leopold (1960) studeerde geschiedenis aan de RUG. Sinds 2011 is hij directeur van de
Anne Frank Stichting. De Holocaust-herdenkingslezing die Leopold op
28 januari 2024 gaf in de Synagoge Groningen, getiteld ‘Zien leidt tot gedenken, gedenken leidt tot doen’
is hier te downloaden. Leopold is de
co-auteur van Anne Frank. Leven, werk
en betekenis (2023).
Hanneke van der Wal – Medische Wetenschappen
‘ No’ is the start of the negotiation, not the end of it’ (Christopher Voss).
STELLING
Polarisatie, oplaaiend antisemitisme, een holocaust-ontkennende projectie op de gevel:
dit is zacht gezegd niet de makkelijkste tijd om de directeur van de Anne Frank Stichting te zijn.
Toch is Ronald Leopold optimistisch. ‘Er komen elk jaar honderdduizenden jongeren naar Amsterdam, om alles te doen wat je wil doen als je jong bent. Ruim 200.000 van hen vinden ook de weg naar het Anne Frank Huis, en laten zich raken door haar stem.’
Anne Frank werd geboren op 12 juni 1929 in Duitsland. In 1934 vluchtte het gezin Frank naar Amsterdam. In 1942 doken ze onder in Het Achterhuis, nu onderdeel van het
Anne Frank Huis. In 1944 werd het gezin verraden en gedeporteerd. Anne stierf in februari 1945 in concentratie-kamp Bergen-Belsen. Annes gebundelde dagboekbrieven zijn onder de titel Het Achterhuis uitgegeven als boek, voor het eerst in 1947. Het is wereldwijd een van de meest gelezen boeken.
Wat spreekt jongeren aan die langskomen in het
Anne Frank Huis?
‘Kijk, dit is een vreemd museum. Een museum met lege kamers. Zo wilde Otto Frank, de vader van Anne, het ook. Op die manier maak je de afwezigheid van diegenen die er niet meer zijn heel invoelbaar. Maar in de tentoonstelling wordt ook duidelijk waar Anne voor stónd: een veertien-jarige die bang was voor de toekomst, zich gediscrimineerd voelde en onvrij en beklemd. Al die jonge bezoekers van over de hele wereld hebben net als zij hun eigen geschiedenis, hun dromen en idealen en zorgen om de toekomst. Ze zoeken naar een stem om die te laten gelden. Bij iedereen resoneert het verhaal van Anne anders. De geschiedenis geeft een zoeklicht op het heden.’
Welke zin van Anne Frank resoneert bij u zelf?
‘Ik moet direct denken aan een zin uit een dagboekbrief die ze op 11 april 1944 schreef. Anne was toen bijna 15 jaar oud. De lente hing in de lucht, maar Anne zat binnen en was angstig, want vlak ervoor was er een poging tot inbraak geweest. Je voelt aan alles dat dit niet goed gaat aflopen. Ze schrijft dan: “Laat me mezelf zijn, dan ben ik tevreden”. Ze bedoelt daarmee: geef me de vrijheid om te ontdekken wie ik ben, geef ruimte voor zelfkritiek en vragen stellen, ruimte voor openheid. Wat je in je tienertijd doet, maar in je hele leven af en toe zou moeten doen denk ik. Dat is ook de boodschap van het Anne Frank Huis: er is niet één vaststaande boodschap. Neem de geschiedenis tot je, geef er betekenis aan en dóé daar wat mee.’
Het komende jaar gaan er miljarden mensen op de wereld naar de stembus. Tegelijkertijd is de polarisatie groot. Welke boodschap kan het Anne Frank Huis bieden?
‘Dat alles wat er gebeurt begint met keuzes van mensen. Anne werd geboren in 1929, in een democratisch land, en stierf in 1945 in een enorme barbarij. Sinds de zomer van 1942 tot eind 1943, in een periode van vijftien, zestien maanden tijd, zijn er ruim 100.000 Joden uit Nederland weggevoerd en vermoord. Ik zeg niet dat een verkeerde keuze betekent dat morgen de trein naar Auschwitz weer rijdt. Maar het gaat wel om de opeenvolging van keuzes. De geschiedenis herhaalt zich niet, maar geeft wel te denken. De rol van het Anne Frank Huis is: handvatten bieden voor waakzaamheid en verbinding.’
TEKST: SARA PLAT
FOTO’S: FOTOCOLLECTIE ANNE FRANK HUIS / CRIS TOALA OLIVARES / ROSA KRASTEL
LEESTIJD: 4 MINUTEN
het verhaal van
Anne Frank anders
Hanneke van der Wal – Medische Wetenschappen
‘ No’ is the start of the negotiation, not the end of it’ (Christopher Voss).
STELLING
Anne Frank werd geboren op 12 juni 1929 in Duitsland. In 1934 vluchtte het gezin Frank naar Amsterdam. In 1942 doken ze onder in Het Achterhuis, nu onderdeel van het
Anne Frank Huis. In 1944 werd het gezin verraden en gedeporteerd. Anne stierf in februari 1945 in concentratie-kamp Bergen-Belsen. Annes gebundelde dagboekbrieven zijn onder de titel Het Achterhuis uitgegeven als boek, voor het eerst in 1947. Het is wereldwijd een van de meest gelezen boeken.
Ronald Leopold (1960) studeerde geschiedenis aan de RUG. Sinds 2011 is hij directeur van de Anne Frank Stichting. De Holocaust-herdenkingslezing die Leopold op
28 januari 2024 gaf in de Synagoge Groningen, getiteld ‘Zien leidt tot gedenken, gedenken leidt tot doen’ is hier te downloaden. Leopold is de
co-auteur van Anne Frank. Leven, werk en betekenis (2023).
Wat spreekt jongeren aan die langskomen in het Anne Frank Huis?
‘Kijk, dit is een vreemd museum. Een museum met lege kamers. Zo wilde Otto Frank, de vader van Anne, het ook. Op die manier maak je de afwezigheid van diegenen die er niet meer zijn heel invoelbaar. Maar in de tentoonstelling wordt ook duidelijk waar Anne voor stónd: een veertien-jarige die bang was voor de toekomst, zich gediscrimineerd voelde en onvrij en beklemd. Al die jonge bezoekers van over de hele wereld hebben net als zij hun eigen geschiedenis, hun dromen en idealen en zorgen om de toekomst. Ze zoeken naar een stem om die te laten gelden. Bij iedereen resoneert het verhaal van Anne anders. De geschiedenis geeft een zoeklicht op het heden.’
Welke zin van Anne Frank resoneert bij u zelf?
‘Ik moet direct denken aan een zin uit een dagboekbrief die ze op 11 april 1944 schreef. Anne was toen bijna 15 jaar oud. De lente hing in de lucht, maar Anne zat binnen en was angstig, want vlak ervoor was er een poging tot inbraak geweest. Je voelt aan alles dat dit niet goed gaat aflopen. Ze schrijft dan: “Laat me mezelf zijn, dan ben ik tevreden”. Ze bedoelt daarmee: geef me de vrijheid om te ontdekken wie ik ben, geef ruimte voor zelfkritiek en vragen stellen, ruimte voor openheid. Wat je in je tienertijd doet, maar in je hele leven af en toe zou moeten doen denk ik. Dat is ook de boodschap van het Anne Frank Huis: er is niet één vaststaande boodschap. Neem de geschiedenis tot je, geef er betekenis aan en dóé daar wat mee.’
Het komende jaar gaan er miljarden mensen op de wereld naar de stembus. Tegelijkertijd is de polarisatie groot. Welke boodschap kan het Anne Frank Huis bieden?
‘Dat alles wat er gebeurt begint met keuzes van mensen. Anne werd geboren in 1929, in een democratisch land, en stierf in 1945 in een enorme barbarij. Sinds de zomer van 1942 tot eind 1943, in een periode van vijftien, zestien maanden tijd, zijn er ruim 100.000 Joden uit Nederland weggevoerd en vermoord. Ik zeg niet dat een verkeerde keuze betekent dat morgen de trein naar Auschwitz weer rijdt. Maar het gaat wel om de opeenvolging van keuzes. De geschiedenis herhaalt zich niet, maar geeft wel te denken. De rol van het Anne Frank Huis is: handvatten bieden voor waakzaamheid en verbinding.’
Polarisatie, oplaaiend antisemitisme, een holocaust-ontkennende projectie op de gevel: dit is zacht gezegd niet de makkelijkste tijd om de directeur van de Anne Frank Stichting te zijn.
Toch is Ronald Leopold optimistisch. ‘Er komen elk jaar honderdduizenden jongeren naar Amsterdam, om alles te doen wat je wil doen als je jong bent. Ruim 200.000 van hen vinden ook de weg naar het Anne Frank Huis, en laten zich raken door haar stem.’
TEKST: SARA PLAT
FOTO’S: FOTOCOLLECTIE ANNE FRANK HUIS /
CRIS TOALA OLIVARES / ROSA KRASTEL