Oladapo Olatunde Olaleye, Faculty of Science and Engineering
‘The world of reality has its limits; the world of imagination is boundless.’ (JeanJacques Rousseau)

STELLING

Poli seksuologie opgericht

Als hoofd van de poli voor geboorteregeling in het toenmalige Academisch Ziekenhuis Groningen viel het Rik van Lunsen – alumnus geneeskunde 1978, promotie 1986 – begin jaren tachtig op dat veel vrouwen kampten met seksuele problemen. ‘Het vak seksuologie bestond nog niet, maar ik ben me er langzaam maar zeker in gaan verdiepen.’ Samen met medisch psycholoog Harry van der Wiel en gynaecoloog Willibrord Weijmar Schultz richtte hij de poli seksuologie op. Na zijn promotieonderzoek werd Van Lunsen in 1986 hoofd van de afdeling Seksuologie en Psychosomatische Gynaecologie in het AMC, en dat bleef hij tot zijn pensionering in 2017. Daarnaast was hij van 1992-2014 hoofdopleider van de RINO NH Opleiding Seksuologie.

Gerrit Bernard de Boer,
rechten 1968
Gala-Berline van het Groninger Studenten Corps ‘Vindicat atque Polit’ – Pronkstuk van het hippomobiel erfgoed
Uitgegeven in eigen beheer
€ 19,90

Ja, het is een koets. Een rijtuig op vier wielen, bekleed met donkerrood velours. Verwant aan de Gouden Koets en de Glazen Koets.

Maar voor Gerrit de Boer (1940), rechter in ruste, is de ‘galaberline’ van studentenvereniging Vindicat veel meer dan dat. Het is een symbool van vervlogen tijden en verloren gegane tradities – en misschien ook een beetje van zijn jonge jaren.

Rector Vindicat
Toen hij in collegejaar 1964-1965 rector van Vindicat was, zat hij er regelmatig zelf in. ‘Dat vond ik toen een gegeven, het hoorde erbij. De senaat werd af en toe in de koets vervoerd. Vindicat had toen nog de functie van primus inter pares: we vertegenwoordigden álle studenten. Soms werd ik gebeld door de rector van de universiteit voor overleg, de Commissaris van de Koningin nodigde me uit voor een bal. De bestuurders van stad en universiteit beschouwden ons als gelijkwaardig.’

Na zijn pensionering dacht hij vaker terug aan zijn tijd bij het corps. Als rechter schreef hij al veel en graag – ‘er zijn duizenden vonnissen uit mijn handen gekomen’ – en nu had hij alle tijd om zijn herinneringen op papier te zetten. Gala-Berline van het Groninger Studenten Corps ‘Vindicat atque Polit’ is niet zijn eerste boek. Het volgt op onder meer Die bliksems mooie kroeg, waarin hij Mutua Fides portretteert, de sociëteit van het corps.

Schandaal
Daar komt hij nu niet meer. De Boer is lovend over het Vindicat van de jaren zestig, maar praat hem niet van de huidige vereniging. ‘Ik wil er niet mee vereenzelvigd worden. Het draait er alleen nog om feesten, het ene schandaal wisselt het andere af.’ Of ze dat in de jaren zestig niet deden? ‘Natuurlijk, wij hadden ook plezier, maar dat had niet het primaat.’ 

Niemand zal hem horen zeggen dat vroeger alles beter was, maar ten aanzien van Vindicat komt het er wel op neer. ‘Wij werden voorbereid op het leven ná Vindicat, we leerden er omgangsvormen, jezelf handhaven. Leidinggeven, maar dat deden we niet voor ons cv. We werden er een ander mens – dat word je niet van feestvieren alleen.’

Janneke de Bijl, filosofie 2008
Als dan – een logische roman
Nijgh & Van Ditmar
€ 22,99; E-book € 13,99

"x [Fil (x) ^ Vrouw (x) -> lekker (x)]

Voor alle x geldt: als x filosofie studeert en een vrouw is,
dan is x lekker.

Eefje, de hoofdpersoon van de roman Als, dan, probeert het leven te vangen in logische regels. Na het overlijden van haar vader gaat ze studeren in Groningen – ze is toe aan een nieuw begin, en die stad is vanuit Brabant lekker ver weg.

Alles beredeneren
Het vak Logica is een openbaring voor haar: een handvat waarmee ze de loop van het leven kan voorspellen is nét waar ze behoefte aan heeft. Als haar vriend afstand neemt, probeert ze hem bij zich te houden door alles te beredeneren.

Schrijver en cabaretier Janneke de Bijl (1982), die Eefje losjes op zichzelf gebaseerd heeft, herinnert zich nog dat ze zelf haar eerste college Logica volgde. ‘Ik vond het een geweldige ontdekking dat je taal kunt gebruiken om in structuren te denken, vast te leggen hoe de dingen in elkaar zitten.’ En inderdaad, ook Jannekes vader verongelukte kort voor ze ging studeren. ‘Groningen lag niet voor de hand, ik kende de stad helemaal niet. Maar ik wilde echt weg, ik had lucht nodig.’

Mannenbolwerk
De opleiding filosofie was een mannenbolwerk, toen nog gevestigd op de Aweg. ‘We hadden onze eigen toko, vol weirde types. Veel mannen, pas in mijn tweede jaar had ik ook vrouwelijke medestudenten.’ De formule hierboven is dan ook niet uit de lucht gegrepen. Zoals ze schrijft in het boek: ‘Ben je onzeker over je aantrekkelijkheid? Ga dan op tafeltennis, schaken of begin een studie filosofie. Je hebt ze voor het uitkiezen.’

Cabaret en filosofie
Dat ze uiteindelijk cabaretier werd, kwam niet uit de lucht vallen. Na de middelbare school dacht ze ook na over de kleinkunstacademie. Voor haar zijn cabaret en filosofie niet zo verschillend. ‘Iemand zei eens tegen me: wat jij wilt, is je eigen ideeën vormgeven en overbrengen. Dat klopt, en daar zijn meerdere vormen voor. Het kan via de filosofie, of in het theater.’ Of in een boek.

Op 23 maart speelt Janneke de Bijl haar voorstelling in SPOT – De Oosterpoort. Zie de volledige speellijst op Jannekedebijl.nl

Ellen Laan en Rik van Lunsen
De waarheid over seks
Arbeiderspers
€ 25,99; luisterboek € 14,99;
E-book € 13,99

Vrouwen hebben minder vaak zin. Ze komen minder makkelijk klaar. En ach, dat orgasme vinden ze ook veel minder belangrijk.

Met dat soort onzin wil Rik van Lunsen (1951), arts-seksuoloog NVVS, korte metten maken. Dat doet hij in De waarheid over seks, het tweede boek dat hij schreef met zijn vorig jaar overleden collega Ellen Laan. ‘Er zijn ongelofelijk veel mythes over de verschillen tussen mannen en vrouwen, en die mythes houden de plezierkloof in stand.’

Beschikbaar zijn
Vrouwen hebben namelijk nog altijd minder lol in seks dan mannen. Niet omdat hun lichaam anders in elkaar zit of omdat ze een ander pakketje hormonen toebedeeld hebben gekregen, maar omdat, zegt Van Lunsen, ‘het seksuele script is geschreven door mannen.’ Daardoor is penis-in-vaginaseks centraal komen te staan, sterker, het is haast synoniem geworden voor seks. Heb je ‘het’ voor het eerst gedaan, dan betekent dat: er is geneukt.

Vrouwen hebben, bijvoorbeeld onder invloed van de kerk – met haar adagium dat seks draait om voortplanting, dus penetratie – geleerd om zich beschikbaar op te stellen. ‘Zij moesten het libido van de man niet te veel frustreren, beschikbaar zijn. Ze hebben geleerd genoegen te nemen met seks die hen niet te veel ellende oplevert.’ Hun eigen orgasme deed daarbij niet zo ter zake. Terwijl vrouwen evenveel van seks kunnen genieten als mannen, benadrukt Van Lunsen, ze geven alleen minder om penetratie. Voor de gemiddelde vrouw doet penis-in-vaginaseks niet zoveel, en zeker niet voordat ze opgewonden is. De clitoris is veel bepalender voor vrouwelijk genot dan de vagina.

Plastic clitoris
Haar hele carrière lang deed Ellen Laan haar best om die boodschap over te brengen, bijvoorbeeld door bij talkshows een plastic clitoris op ware grootte te laten zien: kijk, zo veelomvattend en groot is dat orgaan. Het was onderdeel van haar missie om vrouwelijk genoegen op de agenda te zetten, en die missie deelt Van Lunsen. Want plezier is overal goed voor. ‘Mensen die hebben geleerd wat ze fijn vinden, zijn gezonder, raken minder vaak ongewenst zwanger, hebben minder vaak een soa en minder vervelende ervaringen.’

Langzaam maar zeker krijgt het belang van plezier meer aandacht, ziet hij. ‘Vrouwen ontdekken hun eigen voorwaarden voor prettige seks. Dat is iets van de laatste vijftien jaar en je ziet het alleen in de Noord-Europese landen.’

De Sekszusjes
Van Lunsen is blij met een programma als De Sekszusjes, waarin twee dertigers op zoek gaan naar hun seksuele voorkeuren – en beseffen hoe vaak ze zich hebben gevoegd naar de wensen van vriendjes. En hij was verheugd over de voorlichtingscampagne Lentekriebels. ‘Voorlichting is lange tijd vooral rampenbestrijding geweest. Seks is gevaarlijk! Het ging alleen maar over het tegengaan van zwangerschappen en soa’s. Eindelijk besteden de voorlichtingsinstanties ook aandacht aan plezier. En ja, er was veel weerstand, bijvoorbeeld van extreemrechts en uit de ultrareligieuze hoek. Maar het heeft mensen ook aan het denken gezet: waarom hebben we het eigenlijk niet meer over plezier?’